De aanleiding tot het schrijven was een gedachte die bij haar opkwam tijdens haar werk in de schoolbibliotheek: wat er gebeurd zou zijn ‘als de subtiele griezeligheid in Alice in Wonderland meer aandacht had gekregen’ (informatie op de achterflap). In het verhaal versterkt de ik-figuur, Alyssa Victoria Gardner, nu en dan deze gedachte. Alyssa is een variant op de namen van alle vrouwen aan moederszijde. Haar betovergrootmoeder was de echte(!) Alice, haar oma heette Alicia en haar moeder heet Alison. ’Victoria’ zal wel verwijzen naar de tijd waarin Alice leefde. Wellicht is Gardner een knipoog naar de welbekende Carroll-vorser Martin Gardner.

Het verhaal volgt het min of meer bekende schema van veel fantasy. Er is het home-away-home-schema, een opdracht en een queeste (dit kan ook samen), de betreding van en/of het gevecht met een ander rijk, relatief veel uitleg, een aantal schermutselingen, het moment waarop je denkt: dit komt nooit meer goed, het verslaan van een monster of een gruwelijk personage en een happy end.

De queeste
Op de dag dat Alyssa voor het eerst ongesteld wordt, beseft ze dat ze in de ogen van de gewone mensen niet normaal is. Vanaf dat moment krijgt ze nu en dan een Alice-nachtmerrie. Ze heeft daarin nog maar een paar bondgenoten in Wonderland, dat ze kent van haar kinderdromen: de Rups en de Kolderkat. Maar die zijn onvindbaar. Haar kop gaat er af.
Kennelijk is er iets in gang gezet. Net als haar moeder hoort Alyssa de stemmen van bloemen en insecten, haar moeder zit onder andere om die reden in een psychiatrische inrichting. Op bezoek in de kliniek, beseft Alyssa ineens dat het aan haar is haar moeder (en daarmee de familie’kwaal’) te genezen. Ze zal moeten afdalen naar Wonderland om deze vloek op te heffen, die al te zien was aan de Alice Liddell-op-leeftijd. Ze komt tot het inzicht dat haar moeder haar ziekte gefingeerd zou kunnen hebben om haar te verhinderen af te dalen naar Wonderland. Op een bepaald moment denkt ze dat het boek van Carroll een echt verslag was van de ervaringen van haar betovergrootmoeder, wellicht moet ze Alice’ fouten rechtzetten…. En ze moet haast maken, want ze dient terug te zijn voordat ze in de kliniek haar arme moeder shocktherapie zullen laten ondergaan.

Dankzij de vondst van door haar moeder verstopte aanwijzingen en hulpmiddelen voor hoe in Wonderland te komen, haar vriendschap met de figuur Morpheus, een sleutel, en via een versplnterde spiegel betreedt Alyssa dat ondergrondse rijk. Ze blijkt haar buurjongen Jeb (op wie ze verliefd is) meegewenst te hebben, want die verschijnt ineens. In Wonderland brengt ze aan aantal opdrachten van de machtige Morpheus tot een goed einde. Zoals het droogleggen van de tranenzee en het vrede sluiten met de oesters. Uiteraard zijn er de bij fantasy behorende magische momenten. Alyssa blijkt bij voorbeeld op een bepaald moment te kunnen vliegen en in het slot weet Alyssa nog iets geestigs met Jeb uit te halen. De bekende net-op-tijdreddingen en -ontsnappingen ontbreken niet.

We komen, maar dan op gevarieerde wijze, allerlei elementen en personages uit de twee Alice-boeken, Wonderland en Spiegelland, tegen. Voor het gemak behoren die allemaal tot het rijk uit boek 1. Paddenstoelen, drink me/eet me, de Rups, speelkaarten, pratende bloemen, Humpty Dumpty, de strijd tussen de Rode en de Witte Koningin, het schaakbord en de promotie tot koningin van Alyssa. Een aantal hoofdstuktitels verwijst ook direct naar de Alice-boeken: Het konijnenhol in, De tranenzee, Zwatelslot, Koldertje. Net als Alice in Wonderland wil Alyssa erg graag terug naar huis, maar Morpheus houdt haar steeds op of tegen. Door nieuwe opdrachten te geven, en ook een beetje doordat het een interessante man is….

Er is een mooie rol voor het gedicht ‘Jabberwocky’ uit Spiegelland in combinatie met de Kolderkat. De Kolderkat blijkt in tweeën gehakt te zijn. Het is een van Alyssa’s taken zijn kop levend uit de buik van de beendergrauw (een van de monsters uit ‘Jabberwocky’) te halen. Ze zal daarvoor eerst het vorpalzwaard (ook uit dat gedicht) te pakken moeten krijgen dat door diezelfde beendergrauw bewaakt wordt.
Alyssa moet daarvoor nog van alles doen. Door een zielentuin, door de plek van de doden van Wonderland, bij voorbeeld. Deze twee plekken worden bestuurd door Zus één en Zus twee Twid, een bizarre en originele adaptatie van een beroemd stel uit Spiegelland!

Op het gebruikelijke moment, als we eigenlijk al op weg zijn naar de apotheose, is daar het crisismoment van de heldin:

Tranen vertroebelen mijn blik als ik door het glas heen stap.
Was ik maar nooit door dat eerste portaal heen gestapt; had ik het
konijnenhol maar nooit gevonden.
Was ik maar nooit geboren. (p. 269)

Het Witte Konijn is in dit verhaal een vijandig chagrijn, met de naam Venijn Wit.  Opvallend bescheiden lijkt de rol van de Gekke Hoedenmaker, die hier overigens Herman Hoedensteijn heet. Morpheus noemt ‘Gekke Hoedenmaker’ ‘puur een carrollisme’, en gek is hij ook niet. Maar mijn indruk is dat veel van de ‘nieuwe’ kenmerken van de Hoedenmaker na de Disney-film van 2010: een interessante, enigszins ongrijpbare, charmante, magische én duistere man met opvallende hoeden, in Versplinterd geplakt zijn op Morpheus. Morpheus komt met de mooiste typering van Alyssa: jij bent het beste van twee werelden.

Geëigende en originele elementen
De liefdeslijn volgt ook veel geëigende paden. Er is de heldin, de jongen/man op wie ze verliefd is, de gemene tegenspeelster (maar die het ook niet kan helpen gezien haar milieu), het idee dat ze elkaar nooit zullen krijgen, het toch nog (wel mijlenver al aan zien komen) happy end. Alyssa is echt verliefd op haar buurjongen Jeb. Ze zien elkaar vaak in het skatecentrum Underland. Alyssa valt en wordt door Jeb goddelijk naar de auto gedragen. Maar in haar ogen heeft hij verkering met Taelor. Jeb heeft allang gekozen voor Alyssa, maar die weet dat (zogenaamd?) nog niet.

Het leuke van deze variant is wel dat Jeb in Wonderland ook een concurrent heeft. Uiteraard Morpheus, een gevaarlijke, mooie, duistere jongen maar voor Alyssa heel vertrouwd. Ook met hem is ze opgegroeid, alleen dan niet in de ‘gewone’ werkelijkheid, maar in haar dromen (goed gekozen naam uiteraard. Morpheus is een van de Griekse goden van de dromen, zoon van de god van de slaap, Hypnos). Alyssa is al vaak met hem in Wonderland geweest, ze waren speelmakkers. Morpheus hoopt dat ze ervoor zal kiezen in Wonderland te blijven. Een motief dat Howard ongetwijfeld opgepikt heeft uit Burtons 2010-film, die ze bewondert. In de Alice-in-Wonderlandfilm vraagt de Mad Hatter voorzichtig aan Alice (ze zijn een beetje verliefd op elkaar) of ze niet zou willen blijven. Er is een speciaal bedankje voor Tim Burton, trouwens ook voor Lewis Carroll, in Howards Nawoord.

Interessant en redelijk origineel is de gedachte achter het verhaal: Lewis Carroll heeft Wonderland te sterk getrokken naar het kindvriendelijke en dus behoorlijk wat duisters verdonkeremaand. Dat wordt hier rechtgezet. Het begin van het boek is sterk. Alyssa is meedogenloos insecten en vlinders aan het gebruiken voor haar kunstwerken en beschrijft haar positie op school (ze wordt ‘dankzij’ Taelor gepest met haar Alice-afkomst). De start met de eerste menstruatie is een vondst.

Verder is het simpelweg een kwestie van mee willen gaan op de fantasygolven. Dat valt niet overal mee, ook doordat er vrij veel gemotiveerd en uitgelegd moet worden. Er zijn wellicht wat te veel ruimtewisselingen. Ook ontkomt het verhaal niet aan de clichés van het avonturenverhaal. Maar dan kun je altijd nog lol beleven aan het bekijken van wat de auteur met de twee Alice-verhalen uithaalt.
De liefdeslijn is echt gericht op pubers. Die zullen een en ander herkennen, maar toch ook hier en daar hun schouders ophalen door het bekende om elkaar heen draaien en de aloude tegenstelling heldin-tegenstreefster. Identificatie met Alyssa zou enigszins bemoeilijkt kunnen worden door de niet helemaal geslaagde mengsmering echte, dappere heldin – zwijmelend meisje in de armen van geliefden. Zoals gezegd, ook hier is een origineel element door de spiegeling: Jeb-Alyssa-Taelor in de wereld ‘boven’ en Alyssa-Jeb-Morpheus in Wonderland.

Ten slotte
Het slot mag dan gesloten zijn wat betreft de opheffing van ‘de vloek’ en de relatie Alyssa-Jeb, de boel kan altijd weer opgeschud worden. De noodzaak nóg een tripje naar Wonderland te maken, kan zich zomaar aandienen. Je kunt dat gaan meemaken: de uitgever heeft de twee vervolgdelen al aangekondigd: Verstoord en Verstrikt (de vertalingen van Unhinged en Unsnared.