Scroll Top

Over de naam Phlizz

Phlizz

Online magazine van het Lewis Carroll Genootschap

De naam van het online magazine van het Lewis Carroll Genootschap is Phlizz.
Maar wat is Phlizz? Of beter gezegd: wat is een Phlizz?

Phlizz is een woord dat is bedacht en geïntroduceerd door Lewis Carroll, zie bijvoorbeeld het digitale woordenboek Lexico.com (https://www.lexico.com/en/definition/phlizz). Het komt een aantal keren voor in Sylvie and Bruno.
De eerste keer dat we het aantreffen is in hoofdstuk vi (in de editie van Macmillan uit 1889 op pagina 74/75):
Bruno .. picked a fruit …
“It hasn’t got no taste at all!” he complained. “I couldn’t feel nuffin in my mouf! It’s a – what’s that hard word, Sylvie?”
“It was a Phlizz,” Sylvie gravely replied.

Hoofdstuk xix heeft zelfs als titel How to make a Phlizz (p. 271) en bevat de volgende dialoog (p. 284/285):
“But what became of the nursemaid?”
“It are gone!” Bruno solemnly replied.
“Then it wasn’t solid, like Sylvie and you?”
“No. Oo couldn’t touch it, oo know. If oo walked at it, oo’d go right froo!”
… “But how did you manage the nursemaid?”
“Bruno managed it,” said Sylvie. “It’s called a Phlizz.”
“And how do you make a Phlizz, Bruno?”
“The Professor teached me how,” said Bruno.
“First oo takes a lot of air –“.

En, tenslotte, in hoofdstuk xx (p. 294):
“…. they will be sorry when they find them [sc. flowers] gone!”
“But how will they go?”
“Well. I don’t know how. But they will go. The nosegay was only a Phlizz, you know. Bruno made it up.”

Lewis Carroll zelf heeft geen definitie van Phlizz gegeven, maar op basis van de bovenstaande citaten heeft The Oxford English Dictionary  de volgende betekenis gereconstrueerd: “Something apparently existing, or existing in name, but having no real substance”. (The Oxford English Dictionary, 2nd edition. Clarendon Press Oxford, 1989)
The Oxford English Dictionary voegt daar een afgeleide betekenis aan toe: “hence allusively, anything without meaning or value, a mere name”. Ik heb echter sterk de indruk dat deze afgeleide betekenis is ingegeven door latere toepassingen van het woord Phlizz door anderen dan Lewis Carroll.
De oudste die ik heb kunnen vinden is van 1899, in de Johnson Club Papers (“A selection of the papers read at the quarterly meetings of the Johnson Club”, p. 188). Deze verwijst slechts naar Carroll’s gebruik: “We crown the musicians with flowers that, like poor Bruno’s in the fairy tale, are but a phlizz.”
De Britse schrijver John Galsworthy (1867 – 1933) geeft er echter een eigen interpretatie aan. Hij gebruikt het woord Phlizz tenminste drie keer. Om te beginnen in Silver Spoon (Penguin, 1926): “What was the image of her but a phlizz, but a fraud?” (p. 187) en “Was Foggartism a phlizz?“ (p. 218).
Het is ook te vinden in Galsworthy’s Maid in Waiting (William Heinemann Ltd, 1931, p. 20): “The thing’s a phlizz. Just a low type of Homo Sapiens.”
The Dictionary of Slang and Unconventional English ziet Carroll’s introductie van het woord over het hoofd en verwijst alleen naar Galsworthy. Dat resulteert dan in de volgende omschrijving: “a failure” en “a blend of flop + fizzle”  (London: Routledge & Kegan Paul Ltd, 1937, reprint 1956). Hiermee wordt de verschuiving in betekenis door Galworthy’s gebruik duidelijk.

Maar ik val graag terug op het gebruik van Phlizz door de auctor intellectualis, Lewis Carroll zelf. Dat roept bij mij associaties op met het moderne, in het Nederlands gebruikte woord virtueel. Van Dale geeft hiervan als omschrijving: “slechts schijnbaar bestaand” en “als mogelijkheid of vermogen aanwezig”. Een bekende toepassing is die van sportverslaggevers die melden dat een wielrenner tijdens de Tour de France virtueel in de gele trui rijdt: als de etappe op dat moment zou eindigen zou de betreffende renner de gele trui krijgen, maar we moeten nog maar afwachten of dat aan het eind van de dag ook daadwerkelijk het geval is.

In de informatica verwijst virtueel naar een digitale nabootsing van een fysieke omgeving, zoals in virtual reality. En daar zijn we dan: het tijdschrift Phlizz is een digitale variant van een tijdschrift zoals het ooit werd bedacht, namelijk alleen bestaand op papier. Het heeft echter, zoals jullie in de toekomst zullen merken, wel degelijk een eigen karakter, wel degelijk “meaning and value”.

Phlizz dus.