Lewis Carroll was een liefhebber van spelletjes en puzzels. In de editie van Phlizz van 1 oktober 2021 (https://lewiscarrollgenootschap.nl/lewis-carroll-als-homo-ludens-sport-en-spel-puzzels-en-raadsels/) heb ik onder de titel ‘Lewis Carroll als homo ludens: sport en spel, puzzels en raadsels’ een overzicht gegeven van de spelletjes en puzzels die we in zijn werk, brieven en dagboeken kunnen aantreffen. Ze kunnen ruwweg in de volgende categorieën worden ingedeeld:
· Spelen, sport, kaart- en bordspelen
· Woordspelletjes en woordpuzzels
· Wiskundige puzzels en raadsels
· Logische puzzels en raadsels

In het boek Alice in Wonderland Puzzels vinden we ook puzzels uit deze categorieën maar geen daarvan is afkomstig van Lewis Carroll. Sommige lijken wel op Carrolls puzzels (bijvoorbeeld anagrammen of woordspelletjes in de geest van Doublets), andere niet of minder, zoals een aantal ‘doolhoven’. De rode draad is dat ze allemaal worden gepresenteerd in een context die is ontleend aan de Alice-boeken of worden gelieerd aan figuren uit die boeken. Soms ligt die link voor de hand, andere keren is hij nogal vergezocht.
Er is een flink aantal rekenkundige en logische puzzels en een ruime variatie aan woordpuzzels: doublets(‘letterwisselspelen’), woordzoekers, rebussen. Ook vinden we enkele problemen aan de hand van het schaakbord, maar meer over de ruimtelijke indeling daarvan; het zijn geen schaakproblemen, net zo min als de aan de hand van speelkaarten gepresenteerde raadsels een relatie met bekende kaartspelen hebben.
De moeilijkheidsgraad van de diverse puzzels loopt nogal uiteen. De oplossingen staan achterin.

Verspreid over het boek wordt een aantal fragmenten uit de Alice-boeken gepresenteerd, in een nieuwe vertaling van Heleen Kleiboer (zoals ze zelf zegt: “vrije, onofficiële vertalingen” pag.6), waaronder een vertaling van ‘De Walrus en de Timmerman’. Zonder pretentie van volledigheid vielen mij in de vertaalde fragmenten enkele originele varianten op. Zo heet ‘Humpty Dumpty’ nu ‘Hummeltje Tummeltje’, wel even anders dan ‘Wiggel Waggel’ (Nicolaas Matsier) en verrassender dan ‘Humptie Dumptie’ (Sofia Engelsman) of ‘Hompie Dompie’ (Peter Bulthuis). De ‘Tweedle twins’ worden ‘Diedeldom en Diedeldie’, in de buurt van maar net even anders dan ‘Tiedeldom en Tiedeldie’ (van Kossmann & Reedijk) of ‘Twiedeldum en Twiedeldie’ (van Sofia Engelsman). De ‘Caucus-Race’ heet nu ‘Vergaderrace’, waar ik in andere vertalingen ‘verkiezingsrace’, ‘verkiezingsronde’, ‘cirkelrace’, ‘kringrace’, ‘wedloop-in-het-wilde-weg’ en ‘wedren’ aantref.
Heleen Kleiboer vertaalde eerder Toetanchamon en de Puzzels van het Oude Egypte van Gareth Moore en Museum Escape, een Escaperoom Puzzelavontuur van James Hamer-Morton. Gareth Moore is volgens zijn eigen website ”the best-selling author of puzzle, brain-training and activity books for children and adults.” Hij heeft een groot aantal puzzelboeken op zijn naam, waaronder The Mindfulness Puzzlebook, The Great Sherlock Holmes Puzzle Book en Leonardo da Vinci Puzzles.

Tot slot geef ik geef enkele voorbeelden van puzzels uit Alice in Wonderland Puzzels.

De trap af (pag. 46)
Er was één trap in het huis van de Hertogin. Toen Alice naar binnen ging en begon te groeien, kon ze de treden van de trap met vijf treden tegelijk opklimmen en had ze bovenaan nog drie treden over om overheen te springen. Toen ze weer gekrompen was, kon ze met slechts drie treden tegelijk naar beneden springen, waardoor ze onderaan twee treden overhield.
Wat is het kleinste aantal treden waar de trap uit zou kunnen bestaan?

Zin en onzin (pag. 116)
Een vertaling van de eerste zin van Through the Looking-Glass is gecodeerd door elke tweede letter te veranderen. Kun jij ontdekken hoe het veranderd is en onthullen wat de oorspronkelijke zin was?
Edn cimg var zdkdr, ce vistd khtsem hzd dr midtr mde se lajem; hdt var akldmzak dd sbhtlc vzn ce ywzrse jistdn.

Verwarde getuigenissen (pag. 151)
Er waren drie getuigen bij proces van de Hartenboer: de Maartse Haas, het Witte Konijn en Bill de Hagedis. Het probleem was dat het proces erg slecht georganiseerd was, waardoor alle drie de getuigen door elkaar bleven praten en het erg moeilijk was om te bepalen wie wat zei.
Elk van de getuigen beweerde de Hartenboer op de dag van het misdrijf gezien te hebben: maar een van hen beweerde gezien te hebben dat hij taart at, een ander dat hij sliep en een derde dat hij een boek aan het lezen was. Een van hen had hem in de koninklijke tuinen gezien, een zag hem in de keuken van de Hertogin en een zag hem onder een reuzenpaddenstoel staan. Tot slot had een van hen hem om 9 uur ’s ochtends gezien, een om 2 uur ’s middags en een om 7 uur ’s avonds.
Alice kon ook het volgende opmaken:

• Bill de Hagedis had de Hartenboer gezien voordat hij bij de reuzenpaddenstoel was.
• De Hartenboer was ’s middags een boek aan het lezen.
• De Hartenboer had liggen slapen in de keuken van de Hertogin. De Maartse Haas zag hem nadat hij naar de koninklijke tuinen was geweest.
• Het Witte Konijn zag hem vijf uur voordat hij taart at.
• De Hartenboer heeft de taart niet in de koninklijke tuinen gegeten.

Kun jij op basis van deze informatie afleiden wie de Hartenboer waar heeft gezien en wat hij toen deed?

Letterwisselspel (pag. 194)
Kun je het woord RUIT veranderen in HART met slechts vijf stappen, waarbij je telkens slechts één letter verandert en de volgorde van de letters niet wijzigt? Elke stap moet uit een gewoon Nederlands woord bestaan.
Lukt het je ook in vier stappen? Hier heb je waarschijnlijk minder gangbare woorden voor nodig.