Scroll Top

Boekrecensie: “Engaging the Snark – A Textual Commentary on The Hunting of the Snark” – Lewis Carroll

Phlizz

Online magazine van het Lewis Carroll Genootschap

Bespreking van

Engaging the Snark. A Textual Commentary on ‘The Hunting of the Snark’ – Lewis Carroll
Introduction and Annotations by Selwyn Goodacre
Uitgever: Evertype, 2024
152 pag. € 21.70
ISBN 978-1-78201-311-2

In 2015 verscheen “Elucidating Alice – A Textual Commentary on Alice’s Adventures in Wonderland”: een uitgave van Lewis Carrolls beroemde verhaal met een introductie en annotaties van de bekende ‘Carrollian’ Selwyn Goodacre. In tegenstelling tot de annotaties in Martin Gardners “The Annotated Alice” waren deze annotaties er niet op gericht om lezers te helpen de achtergrond van het verhaal en de herkomst van grapjes en verwijzingen te begrijpen, maar om een tekstuele analyse te maken van het verhaal en ons te attenderen op bijzonderheden in het taalgebruik van Carrroll en hoe hij het verhaal heeft opgebouwd.

Eind 2021 verscheen een vervolg hierop: “Reflecting Alice – A Textual Commentary on Through the Looking-Glass”. Goodacre deed hierin een zelfde soort analyse, maar dan toegepast op het tweede ‘Alice’-verhaal van Carroll. Mijn recensie van dit boek is te vinden in een eerdere editie van Phlizz: https://lewiscarrollgenootschap.nl/boekbespreking-reflecting-alice/. Ik was daarin enigszins kritisch op het boek, dus ik was benieuwd naar de derde uitgave in deze reeks, die zeer recent verscheen: “Engaging the Snark – A Textual Commentary on The Hunting of the Snark. Je kunt het wel raden: ditmaal heeft Goodacre gekeken naar Carrolls nonsensgedicht “The Hunting of the Snark” en de structuur van dit gedicht, de humor erin en nog enkele andere poëtische aspecten.

Het boek is wat dat betreft erg vergelijkbaar met zijn twee voorgangers. Ook qua uiterlijk past het precies in de reeks. Maar de ‘Snark’ is natuurlijk een stuk korter dan Carrolls ‘Alice’-verhalen, dus logischerwijs is de inleiding wederom korter (8 pagina’s), is er slechts één centrale inleiding in plaats van een inleiding voorafgaand aan ieder hoofdstuk (of in dit geval: iedere ‘fit’) en bevat het boek slechts 136 annotaties.

Naast die inleiding bevat het boek ook een kort hoofdstuk over de publicatiegeschiedenis van de ‘Snark’ en over de illustraties, plus, enigszins verrassend, een geüpdatete bibliografie van alle bij Goodacre bekende uitgaves van zowel de originele tekst als vertalingen, verschijningen in bloemlezingen, bewerkingen voor theater/musicals/opnames en ‘candle-ends’ – oftewel (neem ik aan) bijzondere maar niet noodzakelijk zeer goede uitgave-varianten! Feitelijk dus een voortzetting van ons ‘Alice in a World of Wonderlands’-project [https://lewiscarrollgenootschap.nl/alice-in-a-world-of-wonderlands-the-english-language-editions-of-the-four-alice-books-published-worldwide/] maar dan voor “The Hunting of the Snark”, met bovendien iets uitgebreidere beschrijvingen van de edities! Een prachtige en ongetwijfeld zeer nuttige bibliografie, maar een vreemde keuze om deze toe te voegen aan dit boek, zeker aangezien in de omschrijving op de omslag en in de (zeer magere tot niet bestaande) communicatie over de verschijning van dit boek hier geen enkele melding van wordt gemaakt. (Ook jammer dat in de vermelding van de Nederlandse vertaling door onze eigen Henri Ruizenaar, zijn naam tot tweemaal toe verkeerd wordt gespeld als “Riuzenaar”.)
Nog verrassender is dat uitgever Evertype (Michael Everson) besloten heeft om ook een facsimile van Goodacres initiele uitgave van deze zg. “Listing of the Snark” uit 1974 toe te voegen. Dit resulteert in 13 pagina’s met een slecht leesbare afdruk van scans van de nog met de typemachine getikte bibliografie. De meerwaarde hiervan voor de lezer is niet duidelijk; het lijkt vooral van sentimentele waarde voor de auteur en uitgever te zijn.

Er zijn nog meer opvallendheden aan het boek. Zo worden alle bijdragers in de colofon benoemd (Goodacre, uitgever Everson en illustrator Henry Holiday), behalve Lewis Carroll! Ook komt de ondertitel van het gedicht (“an Agony in Eight Fits”) nergens in het boek voor, terwijl zowel Goodacre als Everson mensen zijn die erom bekend staan waarde te hechten aan tekstdetails. Ook in dit boek is dus weer benoemd welke versie van de tekst er is gebruikt voor de uitgave (het bevat de wijzigingen in o.a. het opdrachtgedicht en het voorwoord die Carroll doorvoerde voor de publicatie van het gedicht in ‘Rhyme? and Reason?’).

En helaas moet ik wederom mijn verbazing uiten over het gebrek aan proeflezen van de teksten. Ik klaagde hier al over in mijn recensie van “Reflecting Alice” en ik gaf destijds nota bene alle door mij gevonden typefouten door aan de auteur, waarna er een herdruk volgde, maar er is helaas niet van geleerd: ook dit boek stikt weer van de foutjes. Vreemd genoeg komen die bijna allemaal voor aan het begin van het boek, met name in de inleiding. In de eerste twee annotaties wordt nota bene Goodacres eigen voornaam niet goed weergegeven (als ‘Swlwyn’)! De annotaties verwijzen bovendien structureel naar andere annotaties met de woorden ‘above’ en ‘below’, alsof alles nog in één Worddocument onder elkaar staat, terwijl ze in boekvorm uiteraard op verschillende pagina’s staan (en er dus beter voor gekozen had kunnen worden om te verwijzen naar het concrete nummer van de betreffende pagina). Er zit zelfs een rariteit (ik denk een per ongeluk daarin geplakt stukje tekst) in de oorspronkelijke tekst van Carroll’s preface. Maar als we eenmaal zijn aangekomen bij het daadwerkelijke gedicht en de annotaties daarbij, komen dit soort fouten nauwelijks nog voor – alsof het boek enkel vanaf dat punt is proefgelezen. Bijzonder, en ook bijzonder jammer, want het is storend en komt erg onzorgvuldig over.

Ook de printkwaliteit van het boek is slecht. Bepaalde lettertypes ogen daardoor raar. Ik denk dat dat echter de schuld is van de printer die Amazon heeft gebruikt, want in de vorige versies van het boek werd hetzelfde lettertype gebruikt en dat was daarin wel leesbaar.

Maar genoeg over de vorm, laten we het hebben over de inhoud. De interessante annotaties vertellen ons onder andere meer over dichterlijke keuzes die Carroll maakte, zoals mooi gevonden alliteraties, of juist een kritische noot over woorden die in Goodacres ogen niet goed rijmen. Goodacre wijst ons op inconsistenties, zoals dat het er de ene keer op lijkt dat er maar één Snark (‘the Snark’) bestaat, terwijl het de andere keer over ‘a Snark’ gaat en het dus een soortnaam lijkt te zijn.
Goodacre heeft bovendien icoontjes achter de dichtregels toegevoegd die markeren in welke stanza’s Carroll afwijkt van de standaard rijmvorm (abcb in plaats van abab) en in welke zinnen er binnenrijm plaatsvindt.

Daarnaast levert Goodacre in de annotaties ook commentaar op het gedrag van de personages en hun achtergrond, kenmerken of kennis over zaken. Deze annotaties vind ik minder toevoegen, zeker aangezien hij vaak vraagtekens zet bij waarom iets zo is, terwijl het antwoord in mijn ogen is: omdat het een nonsensegedicht is – de grap is juist dat het nergens op slaat!
Neem de volgende regel:

But the Judge said he never had summed up before;

Waarbij Goodacre opmerkt: “[this assertion] seems a little strange as all court lawyers will have had lots of experience of summing up-before being raised to being a judge.”
Zo zijn er nog een paar van deze vreemd-kritische opmerkingen, maar ook vragen en opmerkingen over de inhoud die ik persoonlijk weinig meerwaarde vind hebben. Ik ben het ook niet met al zijn opmerkingen en vragen eens. Zo vraagt Goodacre zich af: “What word was puzzling to spell?”, terwijl dat mijns inziens zeer duidelijk uit de erop volgende stanza blijkt:

When the verdict was called for, the Jury declined,
As the word was so puzzling to spell;
But they ventured to hope that the Snark wouldn’t mind
Undertaking that duty as well.

So the Snark found the verdict, although, as it owned,
It was spent with the toils of the day:
When it said the word “GUILTY!” the Jury all groaned,
And some of them fainted away.

Grappig genoeg wordt duidelijk dat Goodacre en de uitgever het ook niet altijd met elkaar eens waren, aangezien een van hun meningsverschillen letterlijk in een annotatie wordt benoemd!

Ik had het in mijn vorige recensie er al over dat de hoeveelheid annotaties in “Reflecting Alice” aanmerkelijk minder was dan in voorganger “Elucidating Alice” en “Engaging the Snark” is weliswaar regelmatig interessant, maar in mijn ogen de minste van de drie wat betreft diepgang en meerwaarde van de analyses. Het lijkt alsof er soms actief gezocht is naar dingen om te vertellen en dat dit boek is verschenen omdat de auteur deze analyse nu eenmaal ook al in deze vorm had toegepast op de ‘Alice’-boeken.
Dit kan komen doordat een gedicht zich wellicht wat minder goed leent voor een tekstuele analyse. Nu heeft Goodacre dan ook onder meer gekeken naar rijmschema’s. Desondanks had ik in dit boek wat meer analyse van de toegepaste rijmvormen, kwaliteit van en afwijkingen in het metrum etc. verwacht dan er momenteel in terugkomt.

Kortom: op zich een prima en interessant boek, maar wel eentje dat minder inzicht biedt in de tekstuele / dichterlijke opzet van de tekst dan zijn voorgangers, en waarbij je wederom beter kunt wachten op een nieuwe uitgave waar de foutjes uit zijn gehaald. De meeste toegevoegde waarde zit wat mij betreft in de bibliografie van alle uitgaves en varianten van “The Hunting of the Snark” die tot nu toe zijn uitgegeven (een lijst waar Goodacre al meer dan 50 jaar aan werkt en alleen dat is al uiterst admirabel te noemen),  waardoor de echte Snarkoloog dit boek toch wel moet hebben.

[print_button]