Phlizz
Online magazine van het Lewis Carroll Genootschap
Als je, net als ik, al geruime tijd Carroll gerelateerde boeken, geschriften, brochures en pamfletten verzamelt, kom je soms vreemde dingen tegen. De ene keer bestaat er een (zeer) verre verwantschap met Alice en/of Lewis Carroll, de andere keer ligt die verwantschap meer voor de hand. Onder het kopje “Curieuze Carrollachtige adepten/verwijzingen” zal ik er in Phlizz een aantal van uitlichten, die in Nederland zijn verschenen.
Luister, kijk en lees
Heel wat jaren geleden kreeg ik onderstaande platenhoes met lp in bezit. Op de voorkant als hoofdtitel Alice in Wonderland, op de achterkant Heidi als hoofdtitel en bij beide Luister, Kijk en Lees als subtitel. Het betreft een hoorspel dat in 1977 op plaat is gezet. Kant 1 Alice in Wonderland, kant 2 Heidi. Beide hoorspelen zijn gebaseerd op de traditionele “sprookjes”. In deze bijdrage gaat het alleen over kant 1.
Het bijzondere aan deze lp is dat, zoals zichtbaar is linksboven, er een “gratis” boek in kleur is bijgevoegd. Boek is trouwens een ietwat overdreven benaming voor dit in blauw en geel opgeschreven verhaal met illustraties, dat nauwgezet de gesproken tekst op de lp volgt. Elk sprookje krijgt 6 pagina’s. Deze lp kun je wellicht op platenbeurzen, kringloopwinkels en dergelijke nog wel vinden. Maar wel vaak zonder dit gratis boekje en dat is jammer, want het Alice-“sprookje” bevat voor de liefhebber een paar vreemde namen en plotwendingen.
Over het algemeen wordt de originele titel Alice’s Adventures in Wonderland in het Nederlands vertaald met Alice in Wonderland. Soms als Alice in het (‘t) Wonderland, De avonturen van Alice, Alice’s avonturen in het (‘t) Wonderland en als uitzondering Alice in het land der Droomen. Maar bijna altijd blijft de naamgeving van de hoofdpersoon ongewijzigd. Alice is tegenwoordig, zoals dat heet, een uitgesproken sterk merk. De twee woorden Alice en Wonderland horen bij elkaar. De hoofdpersoon anders dan Alice noemen ligt dan niet erg voor de hand en zeker tegenwoordig niet. Er zijn natuurlijk wel knipoogjes te vinden, die gebruik maken van de term Alice in Wonderland, zoals de Nederlandse film met titel Ellis in Glamourland uit 2004, die verder weinig te doen heeft met het originele verhaal.
Toch zijn er in Nederland een paar boeken verschenen, waarvan de vertalers het hebben aangedurfd de naam Alice te veranderen. De eerste vertaling/bewerking met Lize’s Avonturen in het Wonderland uit 1875 was de eerste (ook wereldwijd!), waarbij de “standaardnaam” gewijzigd werd. De tweede in het Nederlands taalgebied was B. Westerveld uit 1924 die als hoofdpersoon koos voor Elsje in Elsje in het Wonderland. Misschien vallen de volgende twee een beetje uit de boot (wel beide boeken in Nederland uitgegeven): in een Latijnse uitgave van 1965 wordt er gesproken over Alicia en in een in het Gulper Plat geschreven uitgave uit 2012 wordt Alice vervangen door Alies. Verder altijd ALICE.
Maar in dit boekje van 6 bladzijden met boektitel Alice in Wonderland (de andere kant van het boekje gaat over Heidi) heeft de vertaler als naam van de hoofdpersoon voor Elles gekozen, de fonetische schrijfwijze van Alice. Eigenlijk zou de titel van dit boekje, op de platenhoes en op de lp Elles in Wonderland moeten zijn. Door zo gewend te zijn aan Alice in Wonderland doet de schrijfwijze Elles in Wonderland bijna pijn aan de ogen. De vertalers zijn Jaap van de Merwe en H. van Delden. Illustrator is N. Grimshaw. Het betreft een Engelse productie.
Het boekje is een geschreven verhaal van een radiohoorspel met een verteller als tussenpersoon, die de boel aan elkaar praat. Tot slot een paar opmerkelijke feitjes uit het verhaal:
- Een Dodo wordt een Dodaars
- A caucus-race wordt een stembus-draverij
- Bij de theevisite zit Elles aan tafel bij de hoedemaker, de sluimermuis en de kip-zonder-kop
- In de rozentuin komt Elles Schoppenvrouw tegen
- De rechtszitting behandelt de zaak: Schoppenboer. Rechter is Schoppenvrouw en de rechtbank wordt gevormd door 3 azen, 3 heren, 3 boeren en 3 tienen. Waar de rechtszaak over gaat is voor mij een raadsel.
[print_button]