Zoals we allemaal weten kan het werk van Carroll opduiken op de meest onverwachte plaatsen. Zo werden wij onlangs benaderd door Teun Guichelaar. Vorig jaar had ik al contact met hem gehad in zijn hoedanigheid als schrijver van het liedje Jabberwocky >>klik<< van de rockband Black Monsoon. Van hem kreeg de redactie het volgende bericht:

Naast mijn muzikantenbestaan werk ik als wetenschappelijk onderzoeker bij het Centrum voor Infectieziektebestrijding binnen het RIVM. Een gewaardeerde collega daar, professor Cécile van Els, is naast haar aanstelling bij het RIVM ook verbonden aan de Universiteit van Utrecht en aanvaardde vandaag haar hoogleraarschap in het vakgebied ‘Vaccinologie’ bij die universiteit door het geven van een oratie. In die oratie haalde zij meerdere keren werk van Lewis Carroll aan als analogie voor infectieziekten en de zoektocht naar een vaccin. Nu de wereld in haar greep is van het nieuwe coronavirus en men op zoek is naar een vaccin als wapen tegen dat nieuwe ‘monster’ kon de actualiteit van COVID-19 nu natuurlijk niet ongenoemd blijven in haar oratie.

Zo’n oratie is een plechtigheid waarbij de hoogleraar in een rede aan publiek een laagdrempelige uitleg geeft over zijn/haar vakgebied. In Utrecht vindt die plaats in een plechtige zaal van het Academiegebouw, waarbij de rede wordt ingeleid met muziek die gekozen wordt door de hoogleraar en door een organist gespeeld wordt op het daar aanwezige orgel. Tijdens die muzikale inleiding betreden belangstellende hoogleraren in cortège de zaal. Professor Van Els koos daarvoor muziek van de film Alice In Wonderland. Die muziek zou het opstapje vormen naar de volgende Lewis Carroll-verwijzing, in de introductie van haar oratie. Die volgende verwijzing is er eentje naar The Jabberwock, of Jabberwocky. Het mysterieuze monster van Carroll dat een onvoorspelbare dreiging vormt in de wereld buitenshuis gebruikt Van Els als analogie voor het nog mysterieuze nieuwe coronavirus dat ons nu te grazen neemt als we niet goed uitkijken buiten onze quarantaine. We worden er, net als in Jabberwocky, voor gewaarschuwd en ondernemen stappen om het te lijf te gaan (door het met een vaccin te voorkomen). Het nieuwe coronavirus is dus de Jabberwock. Daarbij legt Van Els uit hoe ongeveer 150 jaar geleden werd ontdekt dat infectieziekten worden veroorzaakt door besmetting met microscopisch kleine organismen (zoals virussen en bacteriën) van mens tot mens. Die ontdekking werd gedaan in de tijd dat Lewis Carroll zijn literatuur schreef. De ontdekkers van de wetenschappelijke theorie van infectieziekten en de filosoof Lewis Carroll zijn dus tijdgenoten. Saillant detail dat Van Els niet vermeldde: Carroll overleed aan een longontsteking (waarvan we nu weten dat die wordt veroorzaakt door microben als pneumokok-bacteriën, griepvirussen en coronavirussen).

Omdat publiek vanwege coronamaatregelen nu niet fysiek in de zaal aanwezig kon zijn, werd de oratie speciaal online uitgezonden. Veel hoogleraren stellen nu hun oratie uit omdat maatregelen tegen corona een feestelijke fysieke bijeenkomst rondom een oratie belemmeren. Professor Van Els koos er vanwege de urgente relevantie van haar onderzoeksthema voor het algemeen belang nu  voor om de oratie online toch plaats te laten vinden. En omdat die oratie online plaatsvond, werd haar presentatie opgenomen en is die presentatie openbaar terug te zien via de website van de Universiteit Utrecht.

We zijn heel blij dat Teun ons op de hoogte stelde van deze bijzondere oratie en wensen hem en zijn collega’s heel veel succes met het verslaan van de Jabberwock van deze tijd.