Phlizz
Online magazine van het Lewis Carroll Genootschap
Gehoord de prachtige verhalen over Ierland, hadden we dit jaar met het gezin besloten in dit groene land een rondreis te maken per auto en op diverse plekken te gaan wandelen en/of te gaan mountainbiken. Met uiteraard ook een bezoek aan Dublin, waar ik er natuurlijk niet aan kon ontkomen om binnen een paar antiquariaten te vragen naar hun Carroll-collectie. Het resultaat viel mij ietwat tegen. Er was slechts één antiquariaat, Ulysses op 10 Duke Street, die een stuk of 20 Carroll-boeken had staan met prijzen, die voor mij een beetje onwerkelijk leken te zijn. De meeste boeken waren ruim boven de € 100. Bovendien heb ik al genoeg Engelse Carroll-boeken, zodat in eerste instantie mijn zoektocht vergeefs bleek te zijn, totdat mijn oog viel op een mooi gebonden boek (inclusief stofomslag) met op de voorkant de titel Alice Through the Looking-Glass. Op het titelblad stond weer de juiste titel Through The Looking-Glass and what Alice found there, uitgegeven in 1950 door Max Parrish te Londen. Voorzien van de originele zwart-wit tekeningen van John Tenniel en acht full colour scenes and figures als fotomontage door Hugh Gee. Zie voor meer informatie over Hugh Gee: Hugh Gee – Collage Alice – Alice in Wonderland book collection blog (collectingalice.com).
Voor dit prachtige bijna 75-jarig oude boek stond een prijs vermeld van € 45. Alleen voor de verkeerde titel zou ik dit boek nooit gekocht hebben. Er zijn wel meer Engelse boeken met deze afwijkende titel. Maar bij het lezen van de tekst op de achterkant, sloeg mijn hart bijna een tik over. Voor het eerst heb ik een Alice-boek aangeprezen zien worden met behulp van een wiskundige vergelijking. Dit had ik nog nooit meegemaakt. Deze flaptekst ging over de wiskundige Dodgson en niet over de schrijver Carroll. Ik vraag me af of dit boek goed verkocht is geweest, gezien de informatie op de achterflap.
Er zijn in totaal acht uitgaven van Alice-boeken bekend met de combinatie Tenniel & Gee. Vijf edities van Alice in Wonderland en drie edities van Alice in Spiegelland. Alleen de eerste uitgave van Alice in Wonderland met deze illustraties is zowel in Engeland als in de Verenigde Staten in 1948 uitgegeven. De rest van de Alice-boeken alleen maar in Engeland. De tweede uitgave was in 1949 en vervolgens volgden in ‘51 en ’53 de derde en vierde druk. Al deze boeken zijn voorzien van zestien full colour scenes als fotomontage van Hugh Gee en de gebruikelijke zwart/wit illustraties van John Tenniel. In 1948, ’50 en ’51 zijn de uitgaven van Through the Looking-Glass alleen in Engeland verschenen met acht fotomontages van Hugh Gee en weer de zwart-wit illustraties van John Tenniel. Mijn aankoop is bovenstaande uitgave van 1950. Ik vermoed dat de andere twee edities ook over deze “wiskundige” achterflap beschikken. Over de achterflappen van de bijbehorende Alice in Wonderland edities heb ik geen informatie. Er zijn geen uitgaven in de combinatie Tenniel/Gee verschenen, waar in één band beide Alice-boeken zijn opgenomen.
Wel heb ik meer informatie over de tweedegraads vergelijking op de achterflap. Deze vergelijking komt voor in het eerste gedichtenraadsel (van de vier) van het hoofdstukje FOUR RIDDLES in zijn dichtbundel PHANTASMAGORIA and other poems uit 1869. Later wordt deze FOUR RIDDLES ook vermeld in zijn boek RHYME and REASON? uit 1883. Dit eerste raadsel betreft een dubbele acrostichon (een gedicht waarvan bepaalde, meestal de eerste en de laatste letters van iedere regel of couplet achter elkaar gelezen zelf ook een woord of zin vormen), waarbij bovendien de eerste twee coupletten bij dit gedicht de twee belangrijkste woorden beschrijven. De volgende dertien coupletten bevatten elk ook nog aanwijzingen voor (hulp)woorden die bijdragen aan de oplossing. Mij gaat het eigenlijk alleen om het vermelde derde couplet op de achterflap en in het bijzonder om de derde en vierde regel hiervan:
Leerlingen in de derde klas havo/vwo hebben vervolgens geleerd dat deze tweedegraadsvergelijking niet oplosbaar is, omdat er dan in de oplossing wortels van negatieve getallen gaan optreden. Er zijn geen oplossingen binnen de hun bekende verzameling reële getallen. Het Engelse woord “surd” kende ik niet, maar blijk je te kunnen vertalen met het Nederlandse woord irrationaal. Dus een vertaling van de tweede regel van het couplet zou zoiets kunnen zijn als Wiens gedachten vol zitten met indices en irrationaliteiten. Maar dan gaat het hele klankschema in het Nederlands verloren. Dat zit in het origineel wel goed in elkaar: e/quels e/le/ven/thirds. Het is duidelijk een gekunstelde tweedegraads vergelijking, die aan het rijm- en klankschema moest voldoen. Toch blijkt uit deze strofe ook weer een beetje zijn afkeer van complexe getallen, die wel een oplossing bieden voor dit soort vergelijkingen. Maar dit zijn dan weer getallen die, volgens hem, geen enkele nuttige toepassing hebben. Dit is bewust gedaan, waarom zou je anders zo’n gedrocht van een vergelijking verzinnen. Het is echt niet zo moeilijk een tweedegraads vergelijking te vinden die binnen zijn opgezette klank- en rijmschema past en voor Carroll toepasbare oplossingen produceert.
Op boekwinkeltjes.nl zijn geen Alice-boeken te koop met Hugh Gee. Op abe.com een tiental boeken Alice in Wonderland en vier boeken Through the Looking-Glass. Maar geen enkele site heeft de achterkant van zowel Alice in Wonderland als Through the Looking-Glass als lokkertje gebruikt. Dat geeft te denken…
Afijn, ik heb een dierbaar Alice-boek gevonden. Niet vanwege de mede-illustrator Hugh Gee, integendeel, zo fraai vind ik de fotomontages niet. Maar wel vanwege de (vergeefse) moed van de uitgever om dit boek vanuit de wiskundige Dodgson te promoten.
[print_button]