Phlizz
Online magazine van het Lewis Carroll Genootschap
Het afgelopen decennium is Alice mijn leven binnengeslopen. Het begon met één boek, in mijn geval een artbook van Pat Andrea. Niet vanwege Alice in Wonderland – ik had het boek zelfs nog nooit gelezen en kende het vooral van de klassieker White Rabbit van Jefferson Airplane – maar omdat ik al sinds de middelbare school fan van Pat Andrea ben. Ontelbare keren heb ik daarna genoten van zijn tekeningen van Alice en de quotes waar ze op gebaseerd waren en langzamerhand werd ik verliefd.
Ik moest gewoon het verhaal lezen en kocht op een rommelmarkt een Alice, welke weet ik echt niet meer, met de illustraties van Tenniel; twee kunstwerken ineen! Ik liep tegen een stripboek van Alice aan, daarna tegen een Alice-poppetje, toen tegen een biografie over Lewis Carroll en een van zijn boeken met foto’s van Alice en zijn andere vriendinnetjes. Er werd een plank op de boekenkast gereserveerd en tien jaar later heb ik opeens een kamer met Lewis Carroll en vooral: Alice.
Verzamelen is verslavend. Eerst koop je alles wat je ziet als het betaalbaar is, mooi of lelijk, en ik kwam er al snel achter dat het aanbod overweldigend is. Daarna word je selectiever en zoek je oudere edities, informatieve boeken over Lewis Carroll en zijn andere werk. In een van mijn zoektochten op eBay en Marktplaats kwam ik vorig jaar een advertentie tegen waar iemand met een verzameling toverlantaarnplaatjes ook een stapeltje Alice-plaatjes te koop had voor slechts een paar tientjes. Oud, uniek en goedkoop en toen ze bezorgd werden, was ik verrast over de kwaliteit en blij dat de serie compleet was. Eén glasplaatje had lichte schade, maar volgens de verkoper “zag je daar bij de projectie geen barst van”, dus nu nog op jacht naar een lantaarn. Op Marktplaats werd een toverlantaarn aangeboden, die er uitzag als een bronzen raket; alleen voor de vormgeving al een musthave, en hij werkte ook nog. Zeer bijzonder om lekker thuis met een in onbruik gebruikt apparaat, waarbij de gloeiendhete lamp ondanks een grondige reiniging voor een bijpassende muffe lucht zorgde, naar een oude Alice-voorstelling te kijken.
(tekst gaat door onder de foto’s)
Toeval of niet, maar bij de boekenverkoop op de laatste bijeenkomst van het Lewis Carroll Genootschap in Deventer lag een boek dat volledig gewijd was aan de Toverlantaarn-collectie (1988, uitg. Harry N. Abrams). Alle glasplaten, geproduceerd aan het eind van de negentiende eeuw, zijn afgebeeld en het boek bevat het volledige (aangepaste en verkorte) verhaal dat bij de vertoning werd verteld. In het voorwoord van Brian Sibley wijst hij erop dat de tekeningen gebaseerd zijn op Tenniel, maar dat er subtiele verschillen zijn aangebracht en dat er wat bij Tenniel missende illustraties zijn toegevoegd, zoals Alice die de sleutel vindt en een Rule 42-afbeelding. Hij suggereert ook de interesse van Lewis Carroll in de toverlantaarn gezien zijn fascinatie voor fotografie. In de biografie van zijn neef Stuart Dodgson Collingwood uit 1898 is een brief van Lewis Carroll, maar dan als Charles Lutwidge Dodgson zelf, opgenomen waarin hij adviezen aan het bestuur van de universiteit verstrekt voor het inrichten van een binnenruimte voor lesgeven aan studenten, waarbij hij pleit voor een donkere kamer voor toverlantaarnprojecties, nog voordat hij opmerkt dat een kamer voor fotografie ook een pluspunt zou zijn.
Echt toevallig is dat ik bij het opruimen van de zolder een paar weken terug in een oude Verzamelkrant (augustus 1997) een artikel tegenkwam van toverlantaarnverzamelaar Daan Buddingh. Vooral in het Victoriaanse tijdperk werden toverlantaarnvoorstellingen populair, meldt hij. Het beroemdst werden voorstellingen waarbij het publiek de stuipen op het lijf werden gejaagd; door het gebruik van meerdere lantaarns, ze te bewegen en allerlei trucs toe te passen, werd de suggestie van beweging gecreëerd. Het leek in deze voorstellingen, die fantasmagorieën werden genoemd, alsof er duivels en geesten op de mensen toe kwamen; soms vielen er zelfs mensen flauw.
Phantasmagoria! Een van de gedichten van Lewis Carroll heet Phantasmagoria en de film die rockster Marilyn Manson ooit wilde maken over (de duistere kant van) Lewis Carroll, had dezelfde naam. It’s a small world, en uiteindelijk blijkt dat alles om Alice draait. Ben benieuwd wat ik de volgende keer vind en absoluut niet kan laten liggen…
[print_button]